w odpowiedzi na interpelację Pana Posła Pawła Grabowskiego w sprawie wydłużania okresów rozliczeniowych czasu pracy, przekazaną przy piśmie z dnia 11 stycznia 2017 r., znak: K8INT9021, uprzejmie informuję, że z wnikliwej analizy treści interpelacji wynika, iż podniesiony w niej problem nie dotyczy w istocie kształtu (niedoskonałości/wadliwości) obecnie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących czasu pracy (w szczególności przedłużania okresów rozliczeniowych czasu pracy), lecz kwestii ich stosowania przez pracodawców (egzekwowania przestrzegania obowiązującego prawa). Należy bowiem podkreślić, że wskazane w interpelacji zachowania pracodawcy polegające na – wydłużaniu okresów rozliczeniowych czasu pracy ponad maksymalne, przewidziane prawem, okresy, nieinformowaniu pracowników (wbrew wynikającemu z treści art. 129 § 3 Kodeksu pracy obowiązkowi) o obowiązujących ich rozkładach czasu pracy, nieprawidłowym rozliczaniu czasu pracy pracowników, oraz niewypłacaniu pracownikom przewidzianych prawem świadczeń pieniężnych z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych – stanowią wykroczenia przeciwko prawom pracowników zagrożone karą grzywny w wysokości od 1000 do 30000 złotych (art. 281 § 1 pkt 1 i art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy).
Organem ustawowo powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem (stosowaniem) prawa pracy, w tym przepisów dotyczących czasu pracy oraz rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych, jest podległa Sejmowi RP Państwowa Inspekcja Pracy. Inspekcja ta została wyposażona w odpowiednie uprawnienia i środki umożliwiające wykonywanie zadań związanych z nadzorem i kontrolą, a także egzekwowanie przestrzegania przez pracodawców obowiązujących przepisów prawa. Do uprawnień tych należą m.in. prawo swobodnego wstępu i poruszania się po terenie kontrolowanego podmiotu, żądania informacji w sprawach objętych kontrolą, przedłożenia dokumentów związanych z zatrudnianiem pracowników lub osób świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, wydawania nakazów usunięcia stwierdzonych naruszeń prawa, nakładania grzywny w drodze mandatu karnego oraz prawo udziału w postępowaniu w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika w charakterze oskarżyciela publicznego.
Ponadto jeżeli określone naruszenie prawa przez pracodawcę ma charakter ciągły i powtarzający się to może być poddane ocenie, czy nie spełnia znamion przestępstwa przeciwko prawom pracownika, określonych w art. 218 § 1 Kodeksu karnego. Z przepisów tych wynika, że kto wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Postępowanie w tych sprawach prowadzą organy prokuratury na skutek zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa, składanego m.in. przez pracownika lub inspektora pracy.
Niezależnie od powyższego pracownicy mogą również dochodzić swoich należności ze stosunku pracy (w tym np. przysługujących im świadczeń z tytułu pracy nadliczbowej) na drodze sądowej.
Odnośnie do podniesionej w interpelacji kwestii przechowywania rozkładów (harmonogramów) czasu pracy pracowników należy przyznać, iż przepisy Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286, ze zm.) nie zawierają regulacji dotyczących obowiązku/zasad przechowywania tych dokumentów. Kodeks pracy reguluje jedynie zasady ustalania/sporządzania rozkładów czasu pracy oraz ich przekazywania pracownikom (art. 129 § 3 i art. 150 k.p.).
Rozkłady (harmonogramy) czasu pracy mają pomocniczy charakter w stosunku do zakładanej i prowadzonej odrębnie dla każdego pracownika ewidencji czasu pracy i mogą mieć istotne znaczenie praktyczne (np. przy ustalaniu, czy doszło do pracy w godzinach nadliczbowych).
Pragnę wspomnieć, że kwestie związane z czasem pracy będą przedmiotem prac Zespołu ds. opracowania projektu ustawy – Kodeks pracy działającego w ramach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy, której celem jest opracowanie m.in. projektu ustawy – Kodeks pracy.
Informuję również, że nie jest możliwe zajęcie przeze mnie stanowiska w odniesieniu do pozostałych dwóch postulatów („propozycji zmian”) podniesionych w interpelacji, tj. postulatu „zmiany przepisów, które regulują dobę pracowniczą” oraz postulatu „uproszczenia przepisów, które pozwalają na ich stosowanie przez mniejsze podmioty gospodarcze”. Propozycje te zostały bowiem przedstawione przez Pana Posła w interpelacji w sposób ramowy, w istocie bez przytoczenia ich merytorycznej zawartości.
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pan Marszałek za satysfakcjonujące i wyczerpujące.